عنوان :طرح درس بخوانیم
پایه ی : پنجم
آموزشگاه : ……………..
تهیه کننده : ………………
سال تحصیلی : 87 ـ 86
اهداف درس 18 (اگر طبیعت زیبای ایران نباشد ) :
1 ـ توسعه و گسترش آشنایی با جلوه های زیبای طبیعت ایران
2 ـ تقویت علاقه مندی و ارزش گذاری به جلوه های طبیعی ایران
3 ـ تقویت و توسعه ی میهن دوستی
4 ـ رشد و پرورش حس زیبایی شناختی و زیبا دوستی
5 ـ آشنایی با برخی نکات زبانی (ساخت واژه های غیر ساده و نثر عادی و نثر ادبی ).
ارزشیابی تشخیصی :
قبل از تدریس درس جدید سؤالاتی راجع به درس گذشته به عمل می آوریم :نظیر این سؤالات :ا ـ توصیه ی پدر برای نوشتن یادداشت روزانه چه بود ؟
2 ـ کلمه هایی مانند دانش آموز کلاس و مردبزرگ را می نویسیم و از دانش آموزان می خواهیم که موصوف و صفت و مضاف و مضاف الیه را در کلمات ذکر شده بیابند واگر اشکال ویا ابهامی در درس ویا دروس دیگر داشتند در صدد رفع آنها بر می آییم و دوباره توضیحاتی در جهت تشخیص نکات دستوری و... ارائه می دهیم ،تا اشکالات احتمالی دانش آموزان رفع گردد. (10 دقیقه )
آماده سازی وایجاد انگیزه :
قبل از اینکه تدریس درس را شروع کنیم ،سرود ملی را از ضبط صوت مدرسه در کلاس پخش می کنیم وبه عکس العمل دانش آموزان توجه می کنیم . مشاهده می کنیم که آنها بلافاصله با شنیدن آهنگ اولیه ی سرود ملی این آهنگ موزون و آشنا از جا برمی خیزند و همراه با ضبط صوت همنوا می شوند .پس از پایان و اتمام سرود راجع به احساس آنها نسبت به سرود ملی و ایران می پرسیم :« فاطمه شما از شنیدن این سرود چه احساسی داشتی ؟» جواب می دهد :« خانم ! یک حس غیر قابل توصیف ، اینکه وطنم را دوست دارم واحساس غرور می کنم .» از دیگران نیز همین پرسش را می کنیم . آنها نیز می گویند :«با شنیدن نام ایران ،به یاد رشادت ، سر افرازی ، سربلندی ،شهادت ،و احترام نسبت به تمام ایران و مردمان دلیر این مملکت زیبا می افتیم .»
سپس از دانش آموزان می خواهیم که سرود « ای ایران ،ای مرز پر گهر » را به صورت دسته جمعی در کلاس بخوانند .
پس از پایان سرود از گروه بندی شاگردان استفاده می کنیم و می گوییم باهم مشورت کرده وبا بهترین و زیباترین جمله ایران را توصیف کنند .جملات گروهها را در پای تابلو می نویسیم و با انتخاب خود دانش آموزان ،گروهی را که صاحب بهترین جمله است را مورد تشویق قرار می دهیم . (10 دقیقه )
ارائه ی درس جدید :
در این وقت کارت هایی را که از مناظر و جاهای دیدنی ایران تهیه کرده ایم ،به تک تک دانش آموزان می دهیم که حاوی پیام تبریک به مناسبت فرارسیدن سال جدید است . از دانش آموزان می خواهیم که با دقت به تصاویر نگاه کرده و جاهایی را که بازدید نموده اند ،برای دیگران از خاطره ی آن سفرخود تعریف نمایند ویا اتفاقات جالب آن را ذکر کنند . ویا تصاویر مربوط به کدام استان ویا کدام نقطه ی ایران می باشند و آنها می توانند تصاویر خود را با یکدیگر تعویض نموده ویا به صورت گروهی به تماشای آنها بپردازند .
به دانش آموزان می گوییم :«بچه ها ! با دقت به تصاویری که در اختیار دارید چه چیزی درک می کنید ؟ »
جواب می دهند :« خانم می فهمیم که ایران چه قدر مکان و مناظر زیبایی دارد که قابل وصف نیست . مثل اینکه نقاش چیره دستی آنها را به تصویر در آورده است .ویا بهتر است بگوییم ایران بهشتی دیگر است . واقعاً خداوند چقدر مهربان و تواناست .« به درستی که خداوند زیباست وزیبایی هارا دوست دارد .»»
به فراگیران می گوییم :«دختران خوبم !آماده ی سفر شوید می خواهیم به جاهای مختلف ایران سری بزنیم .چشم های خود را ببندید ، در شمال ایران درکنار دریای آبی خزر قرار داریم . شما بچه های عزیزم چه حسی دارید باتوجه به اینکه قبلاً به آنجا رفته اید ؟»
زهرا می گوید :« خانم ! همه جا و حتی قله ی کوهها هم سبز است . مانند اینکه پروردگار عالم در همه جای این سرزمین فرشی سبز گسترده است . کشاورزان در شالیزارها مشغول کارند . به کنار دریا که نزدیک می شویم و در کنار ساحل آن قدم می زنیم امواج پی درپی خود را به ساحل می رسانند .و...»
مریم می گوید :«حال به اصفهان ،این شهر زیبا و متمدن دنیا سفری می کنیم . به سوی بازار می رویم ،مسگرها مشغول کارند و قلم زنها با دقت و حوصله ی زیاد مشغول ایجاد نقش بر روی ظروف هستند وسرو صدای خاصی به آنجا بخشیده اند . به طرف سی و سه پل می رویم و به قدم زدن بر روی آن می پردازیم . چقدر شاه عباس صفوی بناهای زیبا ساخته ، به راستی که اصفهان نصف جهان است . همانا انسانهایی مانند شاه عباس که باعث پیشرفت مملکت شده اند قابل تحسین اند .»
معصومه می گوید :« حال به مشهد مقدس ،به شهر«ضامن آهو» ، شهر امید دلها ،به سوی گنبد طلایی امام رضا روانه می شویم . با استقبال گرم مردمانش روبه رو می شویم .زوار به سوی حرم امام روانه هستند . زیرا می خواهند همدمی برای نجواهای خود بیابند وحرف های دل خود را فقط با او در میان بگذارند . آنها بعداز زیارت به سوی بازارهای این شهر رفته و با سوغاتی های این شهر یعنی نبات و زعفران و زرشک به سوی شهر و دیار خود باز می گردند .» و..
دانش آموزان در ضمن صحبتهایشان از فرهنگ وسنتها و مهمان نوازی های مردم ایران تعریف می کنند . آنها که در دنیا نظیری ندارند .
از دانش آموزان می خواهیم عکس هایی را که از مکان های مختلف ایران که به آنجها سفر کرده اند ،به کلاس بیاورند و با در کنار هم قرار دادن آنها ،آلبوم عکسی بزرگ تهیه می کنیم وبه این ترتیب با استفاده از سوغاتی ها و صنایع دستی و محصولات مختلف استانها و نیز لباسهای محلی هر استان ، نمایشگاهی در کلاس بر پا می شود و از دانش آموزان سایر کلاس ها دعوت می شود از این نمایشگاه دیدن نمایند . به این ترتیب مکانهای تاریخی و دیدنی ایران برای سایر دانش آموزان نیز شناسانده می شود .
در آخر مسابقه ای در بین دانش آموزان گروهها به اجرا در می آید . به این نحو که هر گروه که بیشترین مکان تاریخی استان زنجان را نام ببرد برنده است . می توان به شغلها و سوغاتی ها و ... نیز اشاره کرد .
حال می پرسیم :«بچه ها !در شهر خودمان خرم دره چه چیزی جزء منظر زیبای آن محسوب می شود ؟»
پاسخ می دهند :« خانم ! رود خانه ی آن و نیز جنگلهای سرسبز کنار آن »
حال می پرسیم :«تصور کنید این رودخانه و یا جنگل در کنا ر آن نباشد چه اتفاقی می افتد ؟»
می گویند :«در آن وقت دیگر خرم دره زیبایی نخواهد داشت .»
سپس ادامه می دهیم :« پس ما وظیفه ی سنگین حفظ آنها و نگهداری از میراث گرانبهای ایران وحفظ محیط زیست و شناساندن آنها به دیگران را داریم .»
در ادامه ی تدریس دانش آموزان به طور جداگانه از متن درس روخوانی به عمل می آورند . نیز می توانیم در مورد نکات دستوری توضیحاتی ارائه دهیم مثلاً اینکه با نوشتن نثر توصیفی وادبی زیبایی خاصی به انشا و نوشته های خود بدهیم .
(20 دقیقه ) ( ارائه تصاویر از مکان های تاریخی ودیدنی کشور مان )
ارزشیابی تکوینی : در این مرحله از قسمت درک و دریافت درس و یا واژه آموزی وغیره پرسش به عمل می آوریم و اشکالات احتمالی آنهارا دوباره تشریح می نماییم .(5 دقیقه )
تعیین تکلیف : در پایان به دانش آموزان می گوییم :«با توجه به اینکه تعطیلات نوروزی در پیش است ،در هنگام سفر به مکانهای مختلف ،گزارشی ویا عکس و... از بازدیدهای خود تهیه نمایند و پس از پایان تعطیلات به کلاس بیاورند.ویا ماکتی از نماهای تاریخی ایران تهیه نمایند(5 دقیقه)
